door admin | feb 21, 2022
In de veertigdagentijd tot Pasen verzorgt de Stichting Kerk en Cultuur Oude Kerk Soest een expositie van kruiswegstaties van kunstenaar Henk van Loenen in de Oude Kerk met het thema ‘Minste / Meester’.
Henk van Loenen (Hilversum, 1946) tekende van jongs af aan. Pas later, in de jaren 90, begon hij ook poëzie te schrijven. Naast zijn baan als tekenleraar, hield hij zich steeds meer bezig met poëzie, schilderen en fotograferen. Onder het pseudoniem Juliën Holtrigter publiceerde hij zeven dichtbundels. Zijn werk gaat over kijken. Het is de wereld waarover de dichter schrijft. En wat hij niet kan verwoorden, maakt hij zichtbaar in zijn schilderijen.
Na lang aarzelen en schetsen (hoe durf je als semi-professioneel kunstenaar zo ’n beladen onderwerp te verbeelden) schilderde hij in 2015 een eerste kruisweg in acrylverf op papier. Nadat deze was aangekocht, maakte hij in 2018 een nieuwe, soortgelijke kruisweg, onder de titel ‘Minste / Meester’, dit keer in olieverf op papier. Als kind was hij al diep geraakt door Christus en hij is hem altijd blijven fascineren. Tijdens het schilderen van de kruisweg vond hij verder inspiratie bij teksten van Tomas Halik – Raak de wonden aan en Huub Oosterhuis.
Website Henk van Loenen
Opening: 5 maart om 15.00 uur met medewerking van Annemieke Hereijgers (fluit) en Ernst Paul Fuchs (piano)
Andere data expositie: 6, 12, 13, 19, 26 en 27 maart en 2, 3 , 9 en 10 april
Openingstijden: van 14.00 – 16.00 uur
Toegang vrij
door Carolien | jan 30, 2022 | Uncategorized
Door Thilly Addink, secretaris Stichting Kerk & Cultuur Oude Kerk Soest
‘Maria zart’, met dit orgelspel uit zowel de Rooms-katholieke als de Lutherse traditie begon op 9 januari jl. een bijzondere dienst van Woord en gebed rond de Umilenya icoon van de Russische kunstenaar Wasili Wasin, die blijvend in het koor van de Oude Kerk hangt. Deze dienst is nog terug te zien en luisteren via https://kerkdienstgemist.nl/stations/687/events/recording/164171880000687
Ds. C. Bregman schreef hierover in Dichtbij: ‘Het is een bijzonder samengestelde icoon: van rechts naar links zien we Maria met het Kind, vergezeld van een engel en in de bovenhoek een gévende hand. Maria draagt Jezus en Hij omhelst haar, wang aan wang. Dit innige beeld toont de intense verbondenheid van Maria, ‘de moeder van de Heer’, met Christus en zó is zij ook ‘moeder van de gelovigen’. In het Russisch heet zo’n icoon een ‘Umilenya’, dat doorgaans vertaald wordt met ‘tederheid’ , maar eigenlijk alles omvat wat kwetsbaar ons raakt, ontroerend, zacht, lief is en om bescherming vraagt. Heel sprekend is het dus dat Wasili Wasin deze twee als ‘vanuit den hoge’ een beschermengel gegeven heeft.’
Inmiddels zijn de iconen uit de expositie terug naar hun eigenaar, maar op initiatief van een aantal gemeenteleden, kregen we als St. Kerk en Cultuur van het College van Kerkrentmeesters toestemming om deze Umilenya-icoon voor de Oude Kerk te kopen en daarmee kreeg ze haar plaats in deze oecumenische vierplek. De aankoop werd mogelijk middels een bijdrage uit voorheen ‘het Verjaardagfonds’, dat bij de fusie van de verschillende wijkgemeentes tot één PGS gemeente, geoormerkt werd voor een mogelijk latere besteding ten behoeve van de vierplek Oude Kerk.
Heel bijzonder is het dus nu dat dit ‘kerkengoed’ – zó lange tijd na de Reformatie – een plaats kreeg in het koor van deze middeleeuwse kerk en dat de Gemeente van nu het Magnificat dat Maria zong , waarbij zíj de toon heeft gezet , elk jaar opnieuw zingend door mag geven….
door Carolien | dec 1, 2021 | Uncategorized
Door: Marry Scheffer en Karel Nelis (coördinatoren wijnactie)
De werkgroep concerten van Stichting Kerk en Cultuur organiseert regelmatig concerten in de Oude Kerk. Er is veel waardering voor deze concerten, en daarom spant de Stichting zich in om het organiseren van de concerten in stand te houden.
De Coronacrisis – het is U niet ontgaan – heeft vele activiteiten danig gehinderd en daardoor zijn de concerten in de Oude Kerk, deels niet doorgegaan of met maar zeer beperkt publiek of via streaming. Het prachtige historische Van Gruisen-Van Oeckelenorgel heeft zich weinig kunnen laten horen, musici hebben aan maar weinig mensen hun mooie kunst kunnen bieden.
Door deze beperkingen is de financiële reserve die nodig is om de concerten in een volgend seizoen te laten doorgaan, te klein geworden, zeker nu de financiële steun vanuit de overheid is afgebouwd. De Stichting Kerk en Cultuur Oude Kerk Soest organiseert daarom een wijnverkoopactie waarvan de opbrengst – na aftrek van kosten – volledig aan de werkgroep concerten zal toekomen. Daarom hopen we dat zoveel mogelijk mensen hun wijn voor de feestdagen (en daarna) bij ons willen bestellen!
Deze bestellijst 1 en bestellijst 2 kunt u downloaden, invullen en tot uiterlijk zondag 5 december a.s. mailen naar karel_nelis@msn.com of opsturen naar de heer K. Nelis, Aagje Dekenlaan 19, 3768 XP Soest.
Uw bestelling kunt u afhalen op donderdag zaterdag 16 december tussen 16.00 en 18.00 u na betaling, liefst contant, ter plekke. De afhaalplek is de consistorie van de Oude Kerk, Torenlaan 1 in Soest.
Wilt u toch liever giraal betalen dan kan dat – liefst vooraf- op rekening NL12 ABNA 044 69 42 006 ten name van K. Nelis.
Natuurlijk kunt u de werkgroep concerten van de Stichting Kerk & Cultuur Oude Kerk Soest ook steunen als u geen wijn wilt bestellen. Maak dan uw donatie over op rekeningnummer NL 30 INGB 0009 4453 40 t.n.v. Stichting Kerk en Cultuur Oude Kerk Soest , onder vermelding van “Actie Concerten “. De stichting valt onder de ANBI, dus uw gift is aftrekbaar voor de belasting.
Hartelijk dank voor uw bijdrage. We hopen u volgend jaar weer te kunnen ontvangen bij één van de concerten in de Oude Kerk!
door Carolien | sep 15, 2021 | Uncategorized
Door: Dick Kreuzen (archivaris Oude Kerk)
Bij de toekomstplannen voor de PGS, zoals door de kerkrentmeesters gepresenteerd in de extra uitgave van Adem van 4 juni 2021, wordt er over gesproken dat men bij het gebouw van de Oude Kerk enkele zaken mist. Als groot nadeel wordt dan onder andere genoemd het missen van een (minder-validen) toilet. In het verre verleden klaagden de kerkvoogden erover dat de hoekjes bij de toren misbruikt werden door kerkgangers met hoge nood die hier wild plasten. Als remedie hiertegen werd daarom, volgens mijn eerste inschatting, het eerste en enige openbare urinoir van Soest aan de voorzijde naast de De Oude Kerk aan de Torenstraat gebouwd.
Voor of tijdens de grote restauratie van de kerk in 1957 werd dit urinoir gesloopt. Het werd toen ook niet meer nodig geacht omdat men tussen de nieuw gebouwde consistorie en de kerk een tweetal toiletten bouwde. Hoezeer buitenstaanders deze faciliteit waardeerden, is terug te lezen in een krantenartikel uit de Trouw van 9 april 1973. Hierin werd een recensie gegeven van de uitvoering van de Johannes Passion van Bach door de Nederlandse Cantorij onder leiding van Maarten Kooij in de Oude Kerk. Vol lof werd geschreven over het feit dat het publiek ook in contact kwam met de koor- en concertleden omdat men gebruik maakte van dezelfde toiletten! En (dat is daarbij opzienbarend?) men leest in dat artikel geen wanklank over het slechte orgel! Of lag dat aan de cantor-organist?
Op een foto genomen tussen 1958 en 1960 is te zien dat er een gebouwtje stond tussen de toenmalige pastorie (van ds. Brans) en de toren. Waarschijnlijk is dat niet het urinoir, maar het lijkenhuisje geweest. Maar het geeft wel aan dat het historisch niet onverantwoord zou zijn als op deze plek een nieuw toiletgebouw zou verrijzen. Zoals ik reeds vaker heb beweerd, bestond namelijk de “historische Kerkebuurt” uit een vroeger intensief bebouwd terrein en niet uit de huidige kale vlakte.
Daarom zou het mijns inziens mogelijk moeten zijn om weer één van de oude toegangsdeuren te reconstrueren en hiervoor een tweede aanbouw te maken in soortgelijke opzet als de huidige consistorie. In zo’n ruimte zou dan een garderobe en invaliden toilet en een stoelen opslag kunnen worden gesitueerd.
Hoe men in het verleden keek naar het bebouwen van de grond naast de kerk blijkt uit de notulen van de kerkenraad van de vergadering van 20 mei 1925:
Er is een gunstig advies binnengekomen over de grondaankoop. Ook al omdat in 1849 op de grens van het Kerkhof reeds een woning stond. De aankoop zal bestaan uit een stuk grond met een diepte van 15 meter aan de kerkhofmuur en 8 meter aan de zijde van de steeg. Besloten wordt dan om de kosterswoning te bouwen aan de zijde van het kerkhof en het terrein aan de Torenstraatzijde een breedte te geven van 15 meter en het resterende deel te verkopen.
De hier genoemde kosterswoning werd omstreeks 1970 gesloopt.
Hoe oud het urinoir was, blijkt uit de notulen van de vergadering van 19 mei 1898 van de kerkenraad die vermeld:
De waterplaats bij de toren zal worden opgeknapt.
Dat dit niet afdoende is voor een lange tijd blijkt uit de vergadering 20 november 1907:
Er wordt voorgesteld en besloten om de waterplaats bij de toren die opgeruimd was, op een andere plaats aan te leggen.
Lang heb ik gedacht dat bij de Oude Kerk de enige mogelijkheid was om als man je straal te laten lopen. Bij het nagaan van het archief Eemland blijkt dat Soest nog andere urinoirs heeft gekend. Het voert echter te ver om die hier allemaal te vermelden.
P.s. Op de afbeelding een schilderij van Pyke Koch. Deze man was de schoonzoon van oud-minister-president De Geer, die woonde in de Oude Pastorie van de Oude Kerk. Het schilderij had als titel “het pieskerkje” volgens Albert Kuile.
door Carolien | apr 28, 2021 | Uncategorized
Door: Dick Kreuzen (archivaris Oude Kerk)
In het verleden heb ik enkele stukjes geschreven over de grafstenen naast de Oude Kerk. Over de (graf)stenen die binnen in de kerk liggen, heb ik nooit iets geschreven omdat de historische vereniging Soest dat al heeft gedaan. 1.
Onlangs werd er tijdens het koffiedrinken van de tuinploeg gesproken over de herinrichting van de kerk en de verwarming. De stoelen zouden vervangen (moeten) worden. Daarbij zou een optie zijn om ook vloerverwarming aan te leggen. Een noodzakelijke voorbereiding is dan om allereerst de vloer te isoleren. Ook de helling van de vloer van het schip van de kerk kwam ter sprake. Voor mij een reden om nog eens in de oude stukken van de restauratie in 1957 e.v. te duiken. Voorafgaand daaraan was in juni 1947 al een meting gedaan door B.J. Prinsenberg. Uit de door hem gemaakte tekeningen valt op te maken dat er een hoogteverschil was tussen de torenvloer en het punt in de consistorie (de huidige plek net voor de treden van het koor) van 24 cm. Voorwaar een groot hoogteverschil.
Bij de restauratie heeft men de grafstenen verwijderd. In het inwendige van de kerk heeft men de grond uitgegraven, een betonvloer gestort en de grafstenen herplaatst. Van het uitgraven van de vloer zijn enkele foto’s gemaakt. Ik heb geprobeerd meer informatie over de restauratie te vinden in de Soester Courant, maar daar heb ik (tot nu toe) geen woord over kunnen vinden. Bij het herplaatsen van de grafstenen is men niet erg nauwgezet te werk gegaan. De aannemer stond het vrij om de stenen op een hem goeddunkende wijze te herplaatsen. Het bestek vermeldde dat “in het werk” bepaald mocht worden hoe de stenen herplaatst werden. Er was geen notitie gemaakt van hoe de stenen gelegen hadden. Wanneer ik stukken lees over restauraties van andere kerkgebouwen in die zelfde periode na de Tweede Wereldoorlog, zie ik dat dit een algemeen voorkomend fenomeen is.
Het lijkt mij een interessante vraag in hoeverre men nu bij de eventuele aanleg van vloerverwarming, zou moeten omgaan met de indeling van de vloer. Moet je de aannemer weer de vrije hand geven of moet je trachten de huidige situatie te handhaven? Het teruggaan naar de oorspronkelijke stand van de grafstenen is immers onmogelijk omdat die situatie niet gedocumenteerd is. Ook een begraafboek zoals in andere kerken weleens is aangetroffen, is van onze Oude Kerk niet bekend.
Een storend voorbeeld van niet juist liggende grafstenen is het graf van dominee Petrus van den Helm dat links achterin op het koor ligt, terwijl zijn echtgenote Dina Elisabeth de Kempenaar rechts haar grafsteen heeft. Dat hier aanpassingen zijn gedaan, is overduidelijk omdat de linkerbovenhoek van zijn grafsteen is gekortwiekt.
Het huidige hoogteverschil van het schip is opgevangen door onder de stoelen plankieren aan te brengen die telkens een deel van het hoogteverschil opvangen. Bijkomend probleem bij het aanleggen van een eventuele vloerverwarming is het feit dat slechts een deel van de huidige vloer belegd is met hardsteen. Die bestaat dan ook nog eens slechts voor een deel uit de oorspronkelijke grafstenen. Bij de restauratie moest nog een stuk hardsteen voor de vloer bijgekocht worden.
Van mijn schoonvader hoorde ik ooit het verhaal dat bij een door zijn bedrijf uitgevoerde restauratie natuurstenen waren afgeleverd, die de volgende dag spoorloos verdwenen waren. Ik veronderstel dat men in Soest in 1958 ook met zoiets te maken had. Anders was het niet nodig geweest om aanvullende hardsteen aan te schaffen.
Bij de plaatsing van het nieuwe orgel zijn andere steunpilaren aangebracht. Daarbij werd tijdens het uitgraven voor die fundamenten een kleine schedel gevonden. Om de grafrust niet opnieuw te verstoren, is het daarom ook een optie om in het geheel niets aan de bestaande vloer te doen?
Mij rest daarom alleen nog om degenen die over de herinrichting van de Oude Kerk moeten beslissen, veel wijsheid toe te wensen.
Dick Kreuzen
- Zie Van Zoys tot Soest. Uitgave Historische Vereniging Soest en Soesterberg 27e jaargang 2006, nr 2
Dito 27e jaargang 2006/2007, nr 3
Dito 28e jaargang, nr 3
