door Carolien | nov 26, 2020 | Uncategorized
Door: Dick Kreuzen (archivaris Oude Kerk)
Naar mijn idee houdt men, in bijna alle vroegere Nederlands Hervormde kerken, de herinnering aan de hier gediend hebbende predikanten levend. Bij enkelen is het zelfs zo dat er, ondanks de calvinistische uitgangspunten, portretten opgehangen worden van de voorgangers. In de andere volstaat men met een namenbord. Zo ook in onze eigen Oude Kerk in Soest. Op het koor hangt aan de rechterzijde een tweetal borden met de namen van de predikanten en aan de linkerzijde (sinds kort) een bord met de namen van de cantor-organisten. De laatste gaat niet zo ver in de geschiedenis terug.
De namen van de predikanten te Soest zijn alleen van hen die de eerste predikantsplaats te Soest bezet hebben. Volgens de officiële liggers van de gemeente Soest zijn dit dus alleen “Oude Kerkers”. Hierop zullen dus niet vermeld moeten worden, zij die beroepen zijn voor dienst in de Emmakerk, de Heeskapel of in Zonnegloren. Wanneer je die historische lijn doortrekt, mogen er dus geen nieuwe namen meer op komen te staan, na het samengaan van de verschillende gemeenten in de Protestantse Gemeente Soest.
Door een bezoeker werd ik al enige tijd geleden gewezen op een vreemd fenomeen. De allereerste predikant die op het bord genoemd wordt, is volgens de vragensteller wel heel erg oud geweest/geworden. Van alle predikanten stond aangegeven wanneer zij beroepen werden en wanneer en hoe zij vertrokken. De bovenste naam op de lijst is van Paulus Lindenius 15== Beroepen in de Remonstrantse Tijd. 1619 zijn dienst verlaten. Daarop volgt Nicolaas Cornelis Hoogvorst Beroepen 1620, is gestorven 1630. Na een grote hoeveelheid namen sluit het bord met de tekst: Dit overhandigt aan de Kerk van Zoest door EVERT SCHIMMEL Den 15 Maart Anno 1781
Mijn inschatting is dat er, door de moeizame overgang van de Rooms-Katholieke Kerk naar de Nederduitsch Gereformeerde Gemeente, onduidelijkheden waren wie nu officieel als predikant was aangesteld te Soest.
Om hier duidelijkheid over te krijgen, heb ik allereerst gezocht in het eigen archief van de Oude Kerk waar een met de handgeschreven boek te vinden is genaamd: Predikanten bij de Nederduitsch-Hervormde Gemeente te Soest. Dit is waarschijnlijk van de hand van ds. Jacobus Johannes Bos, die erg in de historie van onze kerk heeft gestruind. Hij verwijst naar het Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden door A.J. van der Aa. Die noemt dat de eerste predikant, die het leraarsambt heeft vervuld in deze gemeente, is geweest: Christianus Lenneppeus, die in het jaar 1588 herwaarts kwam. In de volgende alinea’s zaait hij hierover weer twijfel en hij komt pas met een lijst van duidelijk aanwijsbare predikanten vanaf het jaar 1606. Dit is dan Ds. Samuel Pitius die in 1606 de synode te Utrecht bezoekt als vertegenwoordiger van Soest. Daarna wordt genoemd Reijner van Oosterzee en dan pas volgt Paulus van der Linden.
Een andere toegang tot de geschiedenis van de Oude Kerk te Soest is natuurlijk de inventaris van de archieven der Hervormde Gemeente te Soest welke in 1966 is opgesteld door drs. C. Dekker. Hierin wordt als eerste predikant genoemd Ds. Christiaen van Lennep, ingekomen in 1587 en vertrokken voor 1593. Daarna volgen Dirk Anthoniusz Victor, Govert Claesz, Aelbert Jansz. Van Schagen, Samuel Pitius, Philip van Pijnacker, Reinier van Oostzee en dan komt pas Paulus van der Linden [gekomen in 1616 en afgezet in 1619]
Duiken we in de geschiedenis dan vinden we:
Op 1 juni 1580 wordt bij plakkaat (=wetgeving) de Rooms-Katholieke eredienst in het Sticht Utrecht afgeschaft en verboden. Desondanks blijven veel gelovigen de Roomse Kerk trouw en blijven de pastoors de mis celebreren. Dit vindt meestal plaats totdat de pastoor overlijdt en door de staten een hervormde predikant wordt aangesteld. In Soest is dat het geval in 1587. Dan wordt door de staten Ds. Van Lennep aangesteld die echter kort blijft. Een vroegere monnik uit het klooster te Soest, Bruin Jacobsz van Amersfoort, eigent zich het pastoraat van Soest toe, tijdens het verblijf van ds. Van Lennep.
In 1593 willen de staten orde op zaken stellen. Aangezien Bruno Jacobsz nooit officieel is aangesteld en uit vrije wil vertrekt, kan in 1594 ds. Dirk Anthoniusz Victor tot predikant benoemd worden. Hij is ook geen succes en wordt in 1597 uit Utrecht verbannen en opgevolgd door Ds. Govert Claesz. Die blijft tot omstreeks 1602 in welk jaar hij waarschijnlijk overlijdt. In 1619 zijn de twisten tussen Remonstranten en Contra Remonstranten beslecht en wordt ds. Paulus van der Linden [een Remonstrant] benoemd in Soest.
Uit voorgaande mag weer blijken dat hoewel het ene tekstbord al sinds 1781 aan de muur hangt, dit nog geen reden is om aan te nemen dat hier de absolute waarheid weergegeven is. Ik wil dan ook graag aan ieder verzoeken om niet alles wat geschreven is voor absolute waarheid aan te nemen.
Foto: Frans Hoogeweg
door Carolien | nov 7, 2020 | Uncategorized
Door: Marry Scheffer en Karel Nelis (coördinatoren wijnactie) en Elly Huisman (voorzitter concertenwerkgroep)
De concertenwerkgroep van Stichting Kerk en Cultuur organiseert regelmatig concerten in de Oude Kerk. Er is veel waardering voor deze concerten en daarom spant de stichting zich in om het organiseren van de concerten in stand te houden. De coronacrisis heeft vele activiteiten gehinderd of onmogelijk gemaakt. Daardoor zijn de jaarlijkse concerten in de Oude Kerk deels niet doorgegaan of maar met zeer beperkt publiek of via streaming. Het prachtige historische Van Gruisen-Van Oeckelenorgel heeft zich weinig kunnen laten horen, musici hebben aan maar weinig mensen hun mooie kunst kunnen bieden. Hoe belangrijk zijn, juist in deze tijd, de klanken van muziek en het overeind houden van cultuur als tegenwicht voor alle ingewikkelde en verdrietige situaties in de wereld.
Door de beperkingen vanwege de coronacrisis in mogelijkheden en toelaten van publiek (en daarmee van de inkomsten) , is de financiële reserve die nodig is om de concerten in een volgend seizoen te laten doorgaan, te klein geworden. De Stichting Kerk en Cultuur Oude Kerk Soest organiseert daarom een wijnverkoopactie waarvan de opbrengst – na aftrek van kosten – volledig aan de werkgroep concerten zal toekomen. Daarom hopen we dat zoveel mogelijk mensen hun wijn voor de feestdagen (en daarna) bij ons willen bestellen!
Op deze lijst vindt u alle wijnsoorten met een beknopte beschrijving.
Deze bestellijst kunt u downloaden, invullen en tot uiterlijk zondag 6 december a.s. mailen of opsturen naar
de heer K. Nelis, Aagje Dekenlaan 19, 3768 XP Soest of karel_nelis@msn.com
Uw bestelling kunt u afhalen op zaterdag 12 december, na betaling (liefst contant) ter plekke. U krijgt bericht over de locatie (in Soest).
Natuurlijk kunt u de werkgroep concerten van de Stichting Kerk & Cultuur Oude Kerk Soest ook steunen als u geen wijn wilt bestellen. Maak dan uw donatie over op rekeningnummer NL 30 INGB 0009 4453 40 t.n.v. Stichting Kerk en Cultuur Oude Kerk Soest , onder vermelding van “Actie Concerten “.
Hartelijk dank voor uw bijdrage. We hopen u volgend jaar weer te kunnen ontvangen bij één van de concerten in de Oude Kerk!
door Carolien | okt 23, 2020 | Uncategorized
Door: Dick Kreuzen (archivaris Oude Kerk)
Als incidentele lezer van “Dichtbij” valt mij op dat de verschillende kernen binnen de protestante gemeente Soest steeds vaker zich richten op “de buitenwacht”. Begon het in het verleden dat de Open Hof zijn gebouw openstelde door het aanbieden van koffie, thee, middagmaaltijden en andere horeca activiteiten. De Willemien volgde daarop. En ook de Emmakerk lijkt al een tijdje bezig te zijn. Last but not least is ook de Oude Kerk begonnen met een onregelmatige koffieochtend. Hoewel ik op school ben gegaan naar een LO en ULO die opgericht werd door de Nederlands Hervormde Zendingsgemeente heeft deze vorm van zieltjes winnen mij nooit erg aangesproken. Toch heb ik mij laten verleiden en heb een van de koffieochtenden in de Oude Kerk bezocht. Het voelde voor mij ondanks aanvankelijke scepsis wel goed. Maar dat ligt waarschijnlijk zowel aan het gebouw als aan de andere bezoekers die mijn weerstand tegen dit soort happenings lieten wegvallen. Ik begrijp ook wel dat men ook probeert om de reguliere kerkgangers niet van de kerk te laten vervreemden. En dat lijkt zeker nodig in deze coronatijd.
Als archivaris kom ik een brief tegen geschreven door de federatieve wijkgemeente Soest-Noord aan het College van Beheer, waarin men zijn zorgen uitspreekt over het grote aantal kerkgangers dat de paasdienst in 2004 bezocht. Hierop zou toch gereageerd moeten worden! Dit is al bijna net zo erg als de brief die men ruim voor de tweede wereldoorlog vanuit de Oude Kerk aan het gemeentebestuur zond om te verzoeken om politie assistentie, zodat de kerkgangers bij het verlaten van de kerk veilig konden oversteken.
In de Oude Kerk werd er in 1911 geklaagd over gebrek aan plaats in de kerk, doch dat had een geheel andere reden. De zitplaatsen werden jaarlijks verkocht om inkomsten te genereren. Doch de mensen die hun plaatsgeld betaald hadden kwamen niet elke keer bij de dienst, waardoor plaatsen leeg bleven. De eerstkomende keer dat men zich echt zorgen moet maken over een volle kerk bij de PGS is bij de herdenking van degenen die afgelopen jaar zijn overleden en bij de Kerstviering. Want hoewel we zeker een groot aantal reguliere kerkgangers kennen is de kerst een buitengewone periode waarin mensen die anders niet ter kerke gaan zich toch op zo’n moment aan kerkbezoek wagen. Ik ben dan ook heel benieuwd welke maatregelen zowel landelijk als plaatselijk genomen worden om deze vieringen te laten doorgaan.
Bij de camping in Beieren waar wij vaker verblijven hebben wij aan de wieg mogen staan van de bouw van een nieuwe kapel. *) Deze is gesticht als oecumenisch gebeuren. Voor de inwijding hiervan zijn zowel de pastoor uit het nabij dorp als de vrouwelijke dominee uitgenodigd om deze dienst te houden. In de kapel zijn slechts zes zitplaatsen, maar door de dominee werd gezegd dat er niets mooier was dan om een openluchtdienst te houden. Door haar stentorstem is het dan ook geen enkel probleem als deze diensten in de openlucht worden gehouden. Maar of we bij de Oude Kerk ook op een dergelijke manier onze diensten kunnen houden, is maar zeer de vraag…
*) Voor degenen die meer zouden willen weten over de bouw van een nieuwe kapel in deze tijden van secularisering wil ik verwijzen naar de site: http://www.xn--wstenkapelle-dlb.de/
door Carolien | okt 18, 2020 | Uncategorized
Door: Henk Dijkink, vrijwilliger kerktuin Oude Kerk
Soester Jaap van den Berg is een regelmatig bezoeker van onze kerktuin. Als deskundige op het gebied van solitaire, wilde bijen, is hij steeds op zoek naar nieuwe soorten. Door het veranderende klimaat trekken insecten uit zuidelijke streken steeds vaker in noordelijke richting, en komen ze dus ook in ons land terecht. En met de vele bloemen in de kerktuin treffen we ze dus ook daar aan. Zo spotte Jaap al de zeldzame lathyrusbij en de gehoornde metselbij in ‘De Hof van Lof’.
Jaap is als kenner van de solitaire bij actief in samenwerking met de gemeente Soest. Mede op zijn initiatief stimuleert onze gemeente burgerinitiatieven m.b.t. bijen en vlinders. “Soest is goed bezig, maar het kan nog altijd beter. Hoe meer bloemen, bomen, struiken en vaste planten er zijn hoe meer verstuiving er plaatsvindt door bijen en vlinders. We hebben de verstuivers tenslotte nodig voor ons voedsel”, verklaart Jaap. “We zijn blij dat we aan de criteria van ‘bijvriendelijke gemeente’ voldoen en zien dit vooral als aanmoediging om nog meer te doen. Als het gaat om biodiversiteit kan er nog veel meer gedaan worden in onze gemeente. Natuur in de bebouwde omgeving is geen overbodige luxe, er is werk aan de winkel voor iedereen!”
Door zijn inzet binnen onze gemeente mag Jaap op door hem gekozen locaties bijenhotels plaatsen, namens de gemeente Soest (NB: Jaap maakt ze zelf, samen met zijn broer Ruud). En dit is de reden dat er eind augustus een bijenhotel in onze kerktuin is geplaatst, aan de achterkant van het koor; speciaal voor de lathyrusbij en de gehoornde metselbij.
Een mooi cadeau voor onze ‘jarige’ kerktuin die op 10 september 2005 officieel werd geopend en dus al 15 jaar bestaat!
Foto: Henk Dijkink
door Carolien | aug 25, 2020 | Uncategorized
Door: Henk Dijkink, vrijwilliger kerktuin Oude Kerk
Soester Jaap van den Berg is imker en deskundige op het gebied van solitaire, wilde bijen. Hij is initiatiefnemer van de
bijen- en vlindertuin aan de Boekweitland te Soest. Daarnaast zorgde hij ervoor dat gemeente Soest een bijvriendelijke
gemeente werd, als onderdeel van Nederland Zoemt. Kortom, een gedreven bijenvriend. Jaap neemt geregeld een kijkje in onze tuin. Recent trof hij een bijzondere bij in de lathyrus aan: de lathyrusbij, hoe origineel! Niet zeldzaam, maar wel speciaal, voor het midden van ons land. ‘De Hof van Lof’ is de derde locatie in Soest waar de bij is gezien.
De latyrusbij komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied. Maar doordat we met een warmer klimaat te maken krijgen, tref je de bij steeds vaker in meer noordelijke gebieden aan. In Nederland wordt de bij voornamelijk in het zuiden van Limburg en in Zeeland aangetroffen. Maar een opmars in noordelijke richting valt nu waar te nemen. Vorig jaar trof hij de gehoornde metselbij aan in “De Hof van Lof”, de eerste (!) waarneming in Soest. Reden voor hem om op de Nationale Open Imkerijdag (zaterdag 11 juli j.l.) een bijenfietsexcursie in Soest te organiseren en met 15 deelnemers diverse mooie bijen-locaties te bezoeken. En daar hoort ‘De Hof van Lof’ ook bij! Henk Dijkink heeft uitleg over het ontstaan van onze kerktuin gegeven, en Frans Hoogeweg was present om de groep te begeleiden de toren te beklimmen.
Foto: Jaap van den Berg
